فهم زاویای نوینی از سازه «ظرفیت مازاد سازمانی»

مفهوم «ظرفیت مازاد سازمانی»، در ادبیات سازمان و مدیریت، جایگاه قابل توجهی داشته و اشاره به منابع سازمانی مازادی دارد که صاحبنظران، نقطه نظرات متفاوتی در رابطه با آن ارائه داده اند و آن را عمدتاً از زاویۀ مالی مفهوم پردازی کرده اند. اما پژوهش حاضر بر آن بود تا با شناسایی انواع جدیدی از «ظرفیت های مازاد سازمانی» زوایای نوینی از این مفهوم را واکاوی نماید. بدین منظور با 16 نفر از مدیران صنایع استان خراسان رضوی به عنوان جامعۀ مطالعه، مصاحبۀ عمیق صورت گرفت. نتایج حاصل از کدگذاری و تحلیل داده ها نشان داد که سازمان ها، عمدتاً کارکنان خود را با 5 دسته از «ظرفیت های مازاد سازمانی» تجهیز می کنند؛ بطوریکه این ظرفیت ها، تنها به «منابع مالی مازاد»، ختم نمی شود. این 5 دسته عبارتند از: «برقراری ارتباط مازاد با کارکنان»؛ «ارائۀ آموزش های مازاد به کارکنان»؛ «ارائۀ فرصت های مازاد جهت احیإ قابلیت های کارکنان»؛ «توجّه مازاد به دغدغه های شخصی و خانواده های کارکنان»؛ «اعطای تسهیلات مالی و رفاهی مازاد به کارکنان». در واقع، یافته های حاصل از پژوهش، با ارائۀ اشکال دیگری از مفهوم ظرفیت های مازاد سازمانی، ضمن تأیید زاویۀ مالیِ ظرفیت مازاد سازمانی، مصادیق دیگری از این مفهوم را شناسـایی کرد و زمینه را برای بسط این حوزه در مطالعات سـازمانی، فراهـم ساخت. ایـن یافته می تواند دلالت های قابل توجهـی برای خط مشـی گذاران ســازمانی داشته و کنش های آنان را در جهت اهداف سازمان، جهت دهد.